ආයුබෝවන් හැමෝටම! මේ දවස්වල ලෝකේ හැමතැනම කතා වෙන අලුත්ම Tech News එකක් තමයි 2025 වසරේ සිදුවුණු දැවැන්තම Data Breach මාලාව. මේක නිකම්ම නිකම් Hack එකක් නෙවෙයි, බිලියන ගණනකගේ තොරතුරු සොරාගෙන තියෙනවා කියන එක ඇහෙනකොට හිතට දැනෙන්නේ පොඩි තිගැස්මක් නේද? විශේෂයෙන්ම අපේ ශ්‍රී ලාංකිකයන්ට මේකෙන් මොන වගේ බලපෑමක් වෙන්න පුළුවන්ද කියලා හිතන එකත් වැදගත්. අපි මේ ගැන වැඩි විස්තර කතා කරමු.
මොකක්ද මේ සිද්ධිය?
ඔව්, මේ සිදුවීම තමයි 2025 මැයි මාසයේදී සිදුවුණා කියලා කියන ලෝකේ විශාලතම Data Breach කිහිපය. මේ හැමදෙයක්ම එක Hack එකකින් වෙච්ච දෙයක් නෙවෙයි, එකතු වුණු Data ගොඩක් විදියටයි Cyber ආරක්ෂක විශේෂඥයෝ හඳුන්වන්නේ. Cybernews ආයතනයේ Researcher ලා කියන විදියට බිලියන 16කට අධික Login Credentials ඔන්ලයින් Leak වෙලා තියෙනවා! මේක පෘථිවියේ ඉන්න මිනිස්සුන්ගෙන් දෙගුණයක් කියන්නේ හිතාගන්නවත් බැරි ගාණක් නේද?
මේ අතරේ තවත් බිලියන 1.2ක Facebook (Meta) Records අනාවරණය වෙලා තියෙනවා කියලත් ආරංචියි. ඒ වගේම, Email Address සහ Password යුගල මිලියන 184කට අධික ප්‍රමාණයක් අඩංගු නොදන්නා Data සමූහයක් ගැනත් අනාවරණ වෙලා තියෙනවා. මේවායින් Google, Apple වගේ ජනප්‍රිය Service ගණනාවක Password අඩංගු වෙනවා.
මේවා Hack කළේ කොහොමද?
මේ Data සොරකම් කිරීම් බොහොමයක් වෙලා තියෙන්නේ 'Infostealer Malware' කියන වර්ගයේ අනිෂ්ට Software මගින්. මේවා අපේ Computer වලට ඇවිත්, Browser වල තියෙන Login තොරතුරු, Cookies, Autofill විස්තර, Email සහ Message Apps වල තොරතුරු හොරෙන් ගන්නවා. ඒ කියන්නේ, ඔයාගේ Computer එක ආරක්ෂිත නැත්නම්, ඔයා දන්නෙවත් නැතුව ඔයාගේ තොරතුරු මේ වගේ අනිෂ්ට Software වලට අහුවෙන්න පුළුවන්.
අපිට මේකෙන් මොනවාද වෙන්නේ?
මේ Data Breach නිසා ලෝකේ පුරා ඉන්න මිලියන ගණනකගේ පෞද්ගලික තොරතුරු අවදානමට ලක්වෙලා තියෙනවා. මේ අතරට නම්, ලිපිනයන්, ජාතික හැඳුනුම්පත් අංක, බැංකු ගිණුම් අංක, Credit Card තොරතුරු වගේම වෙනත් සංවේදී තොරතුරුත් ඇතුළත් වෙන්න පුළුවන්.
අපේ ශ්‍රී ලාංකිකයන් විදියට අපිත් මේ ගැන සැලකිලිමත් වෙන්න ඕනේ. අපි විවිධ Online Service භාවිතා කරනවා, බැංකු ගනුදෙනු කරනවා, Social Media භාවිතා කරනවා. මේ හැමදේකදීම අපේ තොරතුරු අවදානමකට ලක් වෙන්න පුළුවන්. මේ නිසා, Identity Theft, Phishing Attacks, සහ වෙනත් Cyber අපරාධ වලට අපි ගොදුරු වෙන්න තියෙන ඉඩකඩ වැඩියි.
මේ Data Breach සිදුවීම්වලින් බලපෑම් වෙලා තියෙන ප්‍රධාන Platforms
Facebook (Meta): බිලියන 1.2ක Facebook Records Leak වෙලා තියෙනවා කියලා කියනවා.
Google සහ Apple: මිලියන 184කට අධික Email Address සහ Password යුගල අඩංගු Data සමූහයක Google සහ Apple වගේ ජනප්‍රිය Service වල Login තොරතුරු තියෙනවා කියලා අනාවරණය වෙලා තියෙනවා.
AT&T: මේක තවම සම්පූර්ණයෙන් Verify කරලා නැති වුණත්, මිලියන 31ක Records Leak වෙලා තියෙනවා කියලා කියනවා.
Co-op UK: Ransomware Gang එකක් මේකෙන් මිලියන 20ක Records Leak කළා කියලා Claim කරලා තියෙනවා.
LexisNexis Risk Solutions: මේකත් Data Breach එකකට ලක්වෙලා තියෙනවා.
Ascension Health: Third-party File Tool එකක් හරහා 437,000ක Records Leak වෙලා තියෙනවා.
Coinbase: Call Centre එකක Insider කෙනෙක් හරහා 69,461ක Customer Records Leak වෙලා තියෙනවා.
TeleMessage: US Officials ලාගේ Private Communications Leak වෙලා තියෙනවා.
SAP NetWeaver: China-Linked APTs (Advanced Persistent Threats) මගින් Critical Systems 581ක් Compromise කරලා තියෙනවා.
United Natural Foods Inc. (UNFI): මේක Whole Foods වල ප්‍රධාන Distributor කෙනෙක්, Cyberattack එකකට ලක්වෙලා Network Shutdown වෙලා තියෙනවා.
Bank Sepah: මේකත් Cyberattack එකකට ලක්වෙලා.
Genea Fertility Clinic (Australia): Information Leak එකක් වෙලා.
Western Sydney University: Data Breach එකක් වෙලා තියෙනවා.
Hillcrest Convalescent Center, Inc.: Cyberattack එකක් නිසා Personal සහ Medical Information Leak වෙලා.
Randolph Brooks: Data Breach එකක් වෙලා.
Finastra: Security Breach එකක් වෙලා.
Texas Tech Health Sciences Center: Data Leak එකක් වෙලා.
National Public Data: මේකෙන් මිලියන 272කට අධික පිරිසකගේ Records Leak වෙලා.
Hot Topic සහ BoxLunch: Retail Chains දෙකක්, මිලියන 57ක Customer Records Leak වෙලා.
මේ වගේ තවත් ගොඩක් කුඩා පරිමාණයේ Data Breach සිදුවීම් 2025 මුල් භාගයේදී සිදුවෙලා තියෙනවා. ඉතින්, මේකෙන් අපිට තේරෙනවා Cyber Security කියන දේ කොච්චර වැදගත්ද කියලා.
ඉතින්, අපි මොකද කරන්නේ?
දැන් අපි කවුරුත් දැනගන්න ඕනේ අපේ Data ආරක්ෂා කරගන්නේ කොහොමද කියලා.
Password වෙනස් කරන්න: ඔයාගේ හැම Account එකකටම අලුත්, ශක්තිමත් Password එකක් දාන්න. එකම Password එක විවිධ Service සඳහා භාවිතා කිරීමෙන් වළකින්න.
Two-factor authentication (2FA) සක්‍රිය කරන්න: මේකෙන් වෙන්නේ ඔයාගේ Password එකට අමතරව තවත් ආරක්ෂක පියවරක් එකතු වෙන එක. උදාහරණයක් විදියට, Phone එකට එන Code එකක් හෝ App එකක් හරහා තහවුරු කිරීමක්.
Password Managers භාවිතා කරන්න: මේවා ඔයාගේ හැම Password එකක්ම ආරක්ෂිතව තියාගන්න උදව් කරනවා. එකින් එක මතක තියාගන්න ඕනෙත් නෑ.
Software Update කරන්න: ඔයාගේ Computer එකේ, Phone එකේ, සහ හැම App එකකම අලුත්ම Version එක භාවිතා කරන්න. මේවායේ තියෙන ආරක්ෂක දුර්වලතා Hacker ලාට ප්‍රයෝජනයට ගන්න පුළුවන්.
Phishing Attacks ගැන සැලකිලිමත් වෙන්න: නොදන්නා ලිපිනයකින් එන Email, Message, Links Click කරන්න කලින් හොඳට හිතන්න.
නොමිලේ ලැබෙන Wi-Fi ගැන පරිස්සම් වෙන්න: පොදු ස්ථානවල නොමිලේ ලැබෙන Wi-Fi Network හරහා සංවේදී තොරතුරු හුවමාරු කිරීමෙන් වළකින්න.
මේ වගේ Data Breach සිදුවීමත් එක්ක Cyber Security කියන දේ වෙන කවදාවත් නැති විදියට වැදගත් වෙලා තියෙනවා. ලංකාවේ වුණත්, "DMASL Digital Summit 2025" වගේ සමුළු පවත්වන්නේ Digital නවෝත්පාදනයන් සහ Cyber Security ගැන අවධානය යොමු කරන්න. "Disrupt Asia 2025" වගේ උත්සව වලින් නව්‍යකරණයට සහ ආරම්භක ව්‍යාපාර වලට ලොකු සහයෝගයක් ලැබෙනවා. මේවා හරහා අපේ රටේ තාක්ෂණික ක්ෂේත්‍රය දියුණු වෙනවා වගේම, Cyber Security ගැන දැනුවත් වීමත් වැදගත්.
ඉතින් යාලුවනේ, මේ ලෝකේ විශාලතම Data Breach එක ගැන News එකෙන් අපි හැමෝටම ලොකු පාඩමක් තියෙනවා. අන්තර්ජාලය භාවිතා කරනකොට හැමවිටම කල්පනාවෙන් ඉන්න. ඔයාගේ තොරතුරු ඔයාගේ වස්තුවක් වගේ ආරක්ෂා කරගන්න. Digital ලෝකයේ ආරක්ෂිතව ඉන්න එක අපේම වගකීමක්!
